Müctehid olan kisi herhangi bir islami meseleyi çözmek için önce o mesele ile ilgili âyetin olup olmadigina bakar.
Sonra Hz. Peygamberin sünnetine yani hadise müracaat eder.
Bunlarda bulamazsa konuyla ilgili alimlerin görüsünü (icmanin olup olmadigini) arastirir.
Onda da bulamazsa kiyas yaparak meseleyi çözmeye çalisir.
Asli delillerle meseleyi çözemeyen müctehid kiyas yaparak meseleyi çözüme kavusturur.
Islam dinin de hükmün dayanagi veya hüküm çikarma yollarina Ser'i Delil denir. Sirasiyla sunlardir.
1. Kitap
Yani Kur'an âyetleridir. Farz ve Vacip hükümler genelde âyetlerden çikar.
2. Sünnet
Hz. Peygamberin peygamber sifatiyla söyledigi sözler ve yaptigi isler demektir. Farz ve Vacibin disindaki hükümler genelde sünnetlerden çikar.
3. Icma
Hz. Peygamberin vefatindan sonra müctehidlik vasfini kazanmis olan alimlerin herhangi bir meselede fikir birligi etmeleridir. Ittifakla alinan böyle bir hüküm bütün ümmeti baglar. Bir müctehidin kendi görüsü ise yalniz kendisini ve onu kabul edeni baglar.
4. Kiyas
Kitap ve sünnette hükmü bulunmayan bir meseleye aralarindaki illet (gerekçe) birligi sebebiyle kitap ve sünnetle düzenlenmis meselenin hükmünü vermektir. Sarabin haramliligi âyetlerle sabittir sebebi ise sarhosluk verme illetidir (özelligidir). Ayni özelligi tasiyan fakat ismi Kur'an 'da geçmeyen diger içkilere kiyasla onlarin da haramliligina hükmedilir.
Not: Bu dört delile asli (ana) deliller denir ki, bu dört delil üzerinde bütün alimler ittifak etmislerdir. Bunlardan baska tâli (yan) deliller de vardir ki, alimler farkli yalniz tâli deliller ortaya koymuslardir. Bunlardan bazilari sunlardir:
Istihsan: Bir müctehidin genel hükümden vazgeçip, bazi sebeblerle güzel gördügü baska bir çözümü benimsemesi demektir. Özellikle Hanefi fakihleri bu metoda sikça basvurmuslardir.
Masalaha: Fayda temin etme, zarari savma anlayisidir.
Örf ve Adet: Bazi müctehidler ictihadlarinda o bölgenin örf ve âdetini de dikkate almislardir. Yalniz bu örf ve adetlerin hiçbir zaman âyet ve hadislere ters düsmemesi lazimdir.

Sahabe Sözü: Bazi müctehidler ictihadlarinda Sünneti en güzel sekilde yasamaya gayret eden sahabenin yasayisini ve tavsiyesini dikkate almislardir.

Sedd-i Zera'i: Harama yol açacak olan davranislarin yasaklanmasi, kötülüge gidecek yollarin kapatilmasi demektir.
Rey ve Ictihad: Olaylari anlama ve Islam'in emirleri dogrultusunda yorumlama demektir.